Pripremio: Hajruddin Tahir Ahmetović prof.
- Znaj, Allah, subhanehu ve te'ala, te uputio na pokornost Njemu, subhanehu ve te'ala, , da je hanefijjet, prava vjera, vjera Ibrahima da obožavaš samo Allaha, subhanehu ve te'ala, iskreno Mu, subhanehu ve te'ala, ispovijedajući vjeru kao što kaže Uzvišeni:
وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْأِنْسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ
"A džinne i ljude nisam stvorio ni zbog čega drugog osim da Me obožavaju." (Prijevod značenja Ez-Zarijat, 56)
Kada spoznaš da te je Allah, subhanehu ve te'ala, stvorio samo radi činjenja ibadeta Njemu, subhanehu ve te'ala, onda znaj da se ibadet ne prima osim sa tevhidom, tj. izdvajanjem samo Allaha, subhanehu ve te'ala, u tom ibadetu; kao što se i namaz ne prima osim s prethodno postignutom čistoćom. Ukoliko širk uđe u ibadet pokvarit će ga, kao što će i hades pokvariti čistoću.
Kada shvatiš da će širk ukoliko se pomiješa s ibadetom pokvariti ga, uništiti to djelo i da će njegov počinioc boraviti vječno u Vatri, onda znaj da je spoznaja ove stvari najbitnija za tebe. Nadati se da te Allah, subhanehu ve te'ala, sačuva ove mreže (pripisivanja sudruga Allahu, subhanehu ve te'ala ) za koju Allah, subhanehu ve te'ala, i kaže:...
إِنَّ اللَّهَ لا يَغْفِرُ أَنْ يُشْرَكَ بِهِ وَيَغْفِرُ مَا دُونَ ذَلِكَ لِمَنْ يَشَاءُ
"Allah, doista, neće oprostiti da Mu se širk čini, a oprostit će manje od toga kome On bude htio ..." (Prijevod značenja En-Nisa', 116)
Ovo ćeš postići spoznajom Četiri pravila koja je Allah, subhanehu ve te'ala, spomenuo u Svojoj knjizi.
Komentar spomenutog:
- Autor, rahmetullahi te'ala alejh, otpočeo je dovom moleći za svakog onog koji traži znanje pomoću kojeg će ispravno obožavati svoga Gospodara, Allaha, subhanehu ve te'ala. Lijepo ja da se ovakav postupak, koji možemo primjetiti u gotovo svim autorovim djelima, nađe kod svakog učitelja, da on moli za bereket svoga učenika i znanja kojeg traži, što će bez imalo sumnje, ostaviti velikog uticaja na samog učenika, na njegovo prihvatanje i uzimanje onoga štomu učitelj nudi od znanja.
Naravno, ko malo više prouči život autora, Muhammed b. Abdul-Vehhaba, rahmetullahi te'ala alejh, vidjet će da je dosljedno slijedio sunnet Allahovog Poslanika, subhanehu ve te'ala, u svome životu, zbog čega mu je Uzvišeni Allah i dao bereketa u njegovom znanju, njegovom pozivu i njegovim sljedbenicima, ma šta govorili oni koji ne vole učenjaka Muhammed b. Abdul-Vehhaba i ono čemu je on pozivao. Svako ko ima imalo razuma vidjet će da se njegova djela uglavnom sastoje iz riječi Allaha, subhanehu ve te'ala, riječi Njegovog Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem. Stvarnost koja se mora priznati, sviđalo se nekome ili ne. Tako je Autor, rahmetullahi te'ala alejh, i ovaj postupak, učenje dove i molenje za onoga koji traži znanje, preuzeo iz sunneta Allahovog Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem. Mnogo je primjera iz života Allahovog Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, u kojima se može vidjeti kako on uči dovu za svoje ashabe podstičući ih na traženje znanja. Jedan od tih mnogobrojnih primjera jeste i primjer Ibn Abbasa, radijallahu te'ala anhuma, kada mu je Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, učio dovu: "Gospodaru moj, poduči ga propisima vjere".
Ovdje Autor, rahmetullahi te'ala alejh, moli za onoga koji traži ispravno korisno znanje, da ga Allah, subhanehu ve te'ala, uputi na pokornost Njemu, subhanehu ve te'ala, tj. na slijeđenje i sprovođenje Njegovih, subhanehu ve te'ala, naredbi i klonjenja svega onoga što je On, subhanehu ve te'ala, zabranio, što će mu mnogo pomoći u traženju znanja. Allahova, subhanehu ve te'ala, vjera i znanje o njoj uistinu je Allahovo, subhanehu ve te'ala, svjetlo koje On Uzvišeni ne daje osim pokornima i poslušnima.
Zatim, Autor, rahmetullahi te'ala alejh, nastavlja s pojašnjenjem osnove vjere Ibrahima, alejhi selam, vjere kojoj Uzvišeni Allah poziva sve ljude:
وَمَنْ أَحْسَنُ دِيناً مِمَّنْ أَسْلَمَ وَجْهَهُ لِلَّهِ وَهُوَ مُحْسِنٌ وَاتَّبَعَ مِلَّةَ إِبْرَاهِيمَ حَنِيفاً
"Ko je bolje vjere od onoga koji se iskreno preda Allahu, čineći još i dobra djela, i koji slijedi vjeru Ibrahimovu, vjeru pravu?!" (Prijevod značenja En-Nisa', 125)
Tako Allah, subhanehu ve te'ala, naređuje i našem Vjerovjesniku, sallallahu alejhi ve sellem, da slijedi Ibrahima, alejhi selam:
ثُمَّ أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ أَنِ اتَّبِعْ مِلَّةَ إِبْرَاهِيمَ حَنِيفاً وَمَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ
"Poslije smo tebi objavili: 'Slijedi vjeru Ibrahimovu, vjeru pravu, on nije Allahu druge smatrao ravnim'." (Prijevod značenja En-Nahl, 123)
قُلْ إِنَّنِي هَدَانِي رَبِّي إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ دِيناً قِيَماً مِلَّةَ إِبْرَاهِيمَ حَنِيفاً وَمَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ
"Reci: 'Mene je Gospodar moj na pravi put uputio, u pravu vjeru, vjeru Ibrahima pravovjernika, on nije Allahu druge smatrao ravnim.'" (Prijevod značenja El-En'am, 161)
Hanefijjet – prava vjera, vjera Ibrahima, alejhi selam, potiče od riječi el-hanif koja ima značenje: okretanje od zablude prema istini. Ovdje, opisujući Ibrahimaima, alejhi selam, značenje onoga koji se okreće Allahu, subhanehu ve te'ala, Koji je jedini dostojan obožavanja, svojim srcem, svojim djelima, svim svojim namjerama i neusmjeravanje ništa od toga lažnim božanstvima. Uzvišeni kaže:
قُلْ إِنَّ صَلاتِي وَنُسُكِي وَمَحْيَايَ وَمَمَاتِي لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ. لا شَرِيكَ لَهُ وَبِذَلِكَ أُمِرْتُ وَأَنَا أَوَّلُ الْمُسْلِمِينَ
"Reci: 'Klanjanje moje, i obredi moji, i život moj, i smrt moja doista su posvećeni Allahu, Gospodaru svjetova, koji nema sudruga; to mi je naređeno i ja sam prvi musliman'." (Prijevod značenja El-En'am, 162-163)
Ibrahim, alejhi selam, je otac svih vjerovjesnika koji su došli poslije njega. Svi su iz njegovog potomstva, kako kaže Allah, subhanehu ve te'ala:
وَجَعَلْنَا فِي ذُرِّيَّتِهِ النُّبُوَّةَ وَالْكِتَابَ
"... i potomcima njegovim (smo) vjerovjesništvo i Knjigu dali ..." (Prijevod značenja El-Ankebut, 27)
Allah, subhanehu ve te'ala, je Ibrahima, alejhi selam, učinio vođom i uzorom, onim koji se treba slijediti:
قَالَ إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَاماً
"Allah je rekao: 'Učinit ću da ti budeš ljudima u vjeri uzor!'" (Prijevod značenja El-Bekara, 124)
Ibrahim, alejhi selam, je pozivao u obožavanje samo Allaha, subhanehu ve te'ala, jednog i jedinog, i ostavljanje upućivanja ibadeta nekome drugom mimo Njemu, subhanehu ve te'ala. To je jedina vjera kojom je Uzvišeni Allah zadovoljan. Jedina vjera zbog koje je Allah, subhanehu ve te'ala, stvorio džinne i ljude. Jedina vjera kojoj su pozivali svi poslanici, od prvog do posljednjeg.
وَلَقَدْ بَعَثْنَا فِي كُلِّ أُمَّةٍ رَسُولاً أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَاجْتَنِبُوا الطَّاغُوتَ
"Mi smo svakom narodu poslanika poslali: 'Allaha obožavajte, a taguta se klonite ...'" (Prijevod značenja En-Nahl, 36)
Što se tiče vjerozakona, tj. naredbi i zabrana, halala i harama, oni su se razlikovali shodno razlici naroda kojima su objavljivani i shodno njihovim potrebama. Allah, subhanehu ve te'ala, bi propisivao vjerozakone, zatim ih dokidao drugima, sve dok nije došao Muhammed, sallallahu alejhi ve sellem, s posljednim vjerozakonom, šerijatom koji će ostati trajan do Sudnjeg dana. Ovaj vjerozakon dokinuo je sve prethodne vjerozakone. Međutim, što se tiče osnove vjere – tevhida, on ostaje isti, nikada se nije dokinuo niti će se ikada dokinuti. Osnova vjere svih poslanika i svih naroda je jedna – iskreno ispovijedanje vjere samo Allahu, subhanehu ve te'ala.
Dakle, obožavanje samo Allaha, subhanehu ve te'ala, upućivanje svih vidova ibadeta samo Njemu, subhanehu ve te'ala, iskreno Mu, subhanehu ve te'ala, ispovijedanje vjere – osnova je prave vjere, vjere Ibrahima, alejhi selam. Takav ibadet Allah, subhanehu ve te'ala, je naredio svim stvorenjima:
وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْأِنْسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ
"A džinne i ljude nisam stvorio ni zbog čega drugog osim da Me obožavaju." (Prijevod značenja Ez-Zarijat, 56)
Neophodno je naglasiti da nije dovoljno obožavati Allaha, subhanehu ve te'ala, nego se On, subhanehu ve te'ala, mora jedino obožavati. Ogromna je razlika između riječi: „Allaha, subhanehu ve te'ala, treba obožavati“ i „Samo Allaha, subhanehu ve te'ala, treba obožavati“. To Autor, rahmetullahi te'ala alejh, ovdje dobro primjećuje i naglašava kada kaže: „da obožavaš Allaha, subhanehu ve te'ala, skreno Mu, subhanehu ve te'ala, spovijedajući vjeru“, jer ukoliko se bilo šta od ibadeta uputi nekome drugom mimo Allahu, subhanehu ve te'ala, ukoliko se u bilo čemu od ibadeta Allahu, subhanehu ve te'ala, pridruži sudrug, takav ibadet je ništavan i Uzvišeni ga neće primiti. Allah, subhanehu ve te'ala, kaže:
وَمَا أُمِرُوا إِلَّا لِيَعْبُدُوا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ حُنَفَاءَ
"A naređeno im je da samo Allaha obožavaju, da Mu iskreno kao pravovjerni, vjeru ispovijedaju ..." (Prijevod značenja El-Bejjina, 5)
Kaže Autor, rahmetullahi te'ala alejh: „Kada spoznaš da te je Allah, subhanehu ve te'ala, stvorio samo radi činjenja ibadeta Njemu, tj. kada shvatiš Allahove, subhanehu ve te'ala, riječi: "A džinne i ljude nisam stvorio osim da Me obožavaju", a ti si od ljudi, dakle, ulaziš u značenje ovih Allahovih, subhanehu ve te'ala, riječi, shvatit ćeš da te Allah, subhanehu ve te'ala, nije stvorio radi igre i zabave, da jedeš i piješ, bez svrhe i cilja. Nije te stvorio radi ovoga, nego radi činjenja ibadeta samo Njemu. Sve stvoreno oko tebe potčinio je tebi kako bi se time pomagao u obožavanju Njega, subhanehu ve te'ala, jednog i jedinog. Iz Svoje milosti naredio ti je da Mu, subhanehu ve te'ala, činiš ibadet čija se korist na kraju vraća tebi. Allah, subhanehu ve te'ala, je neovisan od svega. Ničega nije potreban. Ukoliko budeš obožavao Allaha, subhanehu ve te'ala, korist za svoj trud i ibadet vratit će se tebi. Uzvišeni Allah nagradit će te za tvoj trud i povećati, iz Svoje milosti i dobrote, tvoju nagradu i na dunjaluku i na ahiretu.
Kada shvatiš da te Uzvišeni Allah nije stvorio bez cilja i svrhe, nego radi obožavanja Njega, subhanehu ve te'ala, onda znaj da ibadet koji upućuješ Njemu, subhanehu ve te'ala, mora kod sebe ispuniti dva uslova da bi bio ispravan i primljen, tj. onakav kakav zahtijeva Uzvišeni Allah.
Prvi uslov jeste da taj ibadet bude učinjen čisto radi Allaha, subhanehu ve te'ala,. Ne smije u njemu biti ni najmanje primjese širka, tj. niko mimo Allaha, subhanehu ve te'ala, ne smije imati udjela u njemu. Ukoliko se pri ibadetu nađe i najmanji vid širka takav ibadet neće biti ispravan i primljen kod Uzvišenog Allaha. Bit će ništavan. Kao što i postignuta čistoća, odnosno abdest biva narušen pojavom bilo kojeg hadesa, velikog (dženabeta, hajza, nifasa) ili malog (velika i mala nužda i slično njima), kao što to primjećuje Autor, rahmetullahi te'ala alejh.
Drugi uslov jeste slijeđenje Allahovog Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, u činjenju ibadeta, ispovijedanju Allahove, subhanehu ve te'ala, vjere. Svako djelo koje nema potpore u sunnetu Allahovog Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, ne može se smatrati ibadetom. Naprotiv, to je samo novotarija u vjeri koja sigurno vodi u zabludu. Djelo, kao takvo, nije ispravno i neće biti primljeno kod Allaha, subhanehu ve te'ala. Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, je rekao: „Ko učini neko djelo koje nije od naše vjere, takvo djelo mu se ne prima.“ (Muslim, 1718) Dok u drugom predanju stoji: „Ko u ovu našu vjeru uvede nešto što nije od nje, to mu se neće primiti.“ (Buharija, 2697)
Dakle, ibadet da bi bio ispravan mora kod sebe ispuniti ova dva uslova, u protivnom ibadet nema nikakve koristi, jer Uzvišeni Allah ne prima djelo osim ono koje je On, subhanehu ve te'ala, propisao u Svojoj knjizi ili Njegov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, u svome sunnetu.
