وَاعْبُدْ رَبَّكَ حَتَّىٰ يَأْتِيَكَ الْيَقِينُ [١٥:٩٩]
„I sve dok si živ, Gospodaru svome ibadet čini!“
I na tebi je o brate muslimanu da nastaviš sa činjenjem dobrih djela: namazom, postom, dijeljenjem sadake, zikrom, učenjem Kur'ana i drugim vidovima ibadeta. Od znakova primljenoga djela jeste da dobro djelo prati drugo dobro djelo, pa iskoristi svoj život prije nego mu dođe davno zapisani edžel (sudbina), svoju mladost prije starosti, svoje zdravlje prije bolesti. Rekao je Mustafa, sallallahu alejhi ve sellem:
عن عمرو بن ميمون الأودي قال قال رسول الله صلى الله عليه و سلم لرجل وهو يعظه: اغتنم خمسا قبل خمس شبابك قبل هرمك وصحتك قبل سقمك وغناك قبل فقرك وفراغك قبل شغلك وحياتك قبل موتك.
„Iskorisiti pet stvari prije pet drugih: svoju mladost prije starosti, zdravlje prije bolesti, bogastvo prije siromaštva, slobodno vrijeme prije zauzetosti i svoj život prije smrti.“[1]
O vi postači, i oni koji svoje noći provodite u klanjaju, ako je mjesec Ramazan bio sezona ibadeta tako je i cijela godina vrijeme u kome se stiče i radi za vječnu kuću, i tebi se sada obraćam da nakon mjeseca Ramazana budeš od onih koji će da čine dobra dijela od kojih su:
- Post šest dana mjeseca Ševala: U vjerodostojnoj zbirci hadisa od imama Muslima bilježi se hadis:
عَنْ أَبِى أَيُّوبَ الأَنْصَارِىِّ - رضى الله عنه - أَنَّهُ حَدَّثَهُ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- قَالَ «مَنْ صَامَ رَمَضَانَ ثُمَّ أَتْبَعَهُ سِتًّا مِنْ شَوَّالٍ كَانَ كَصِيَامِ الدَّهْرِ».
„Ko bude postio mjesec Ramazan a potom to poprati postom šest dana mjeseca Ševala ima nagradu kao da je postio godinu čitavu.“[2]
- Post tri dana od svakoga mjeseca: Rekao je Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem:
عَنْ أَبِى قَتَادَةَ رَجُلٌ أَتَى النَّبِىَّ -صلى الله عليه وسلم- قَالَ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- «ثَلاَثٌ مِنْ كُلِّ شَهْرٍ وَرَمَضَانُ إِلَى رَمَضَانَ فَهَذَا صِيَامُ الدَّهْرِ كُلِّهِ صِيَامُ يَوْمِ عَرَفَةَ أَحْتَسِبُ عَلَى اللَّهِ أَنْ يُكَفِّرَ السَّنَةَ الَّتِى قَبْلَهُ وَالسَّنَةَ الَّتِى بَعْدَهُ وَصِيَامُ يَوْمِ عَاشُورَاءَ أَحْتَسِبُ عَلَى اللَّهِ أَنْ يُكَفِّرَ السَّنَةَ الَّتِى قَبْلَهُ».
„Tri dana od svakoga mjeseca, Ramazan do Ramazana – ovo je post čitave godine. Post dana Arefata kod Allaha se računa i On oprašta godinu prije i godinu poslije, dok je post dana Ašure vrijednosti kod Allaha da On oprašta godinu prije toga.“[3]
Rekao je Ebu Hurejre, radijjallahu anhu:
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ: أَوْصَانِي خَلِيلِي بِثَلَاثٍ لَا أَدَعُهُنَّ حَتَّى أَمُوتَ صَوْمِ ثَلَاثَةِ أَيَّامٍ مِنْ كُلِّ شَهْرٍ وَصَلَاةِ الضُّحَى وَنَوْمٍ عَلَى وِتْرٍ.
„Oporučio mi je moj prijatelj (Muhammed sallallahu alejhi ve sellem) tri stvari, te da ih ne ostavim sve dok sam živ: Tri dana posta u svakom mjesecu, Duha namaz i da ne spavam sve dok ne klanjam Vitr.“[4]
Dok je najbolje da ta tri dana budu trinaesti, četrnaesti i petnaesti dan u mjesecu na osnovu hadisa Ebu Zerra, radijjallahu anhu:
عَنْ يَحْيَى بْنِ سَامٍ قَالَ سَمِعْتُ مُوسَى بْنَ طَلْحَةَ يَقُولُ سَمِعْتُ أَبَا ذَرٍّ بِالرَّبَذَةِ يَقُولُ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- :«يَا أَبَا ذَرٍّ إِذَا صُمْتَ مِنَ الشَّهْرِ ثَلاَثَةَ أَيَّامٍ فَصُمْ ثَلاَثَ عَشْرَةَ ، وَأَرْبَعَ عَشْرَةَ ، وَخَمْسَ عَشْرَةَ».
„O Ebu Zerr, ukoliko postiš od mjeseca tri dana onda posti trinaesti, četrnaesti i petnaesti dan.“[5]
- Post Ponedjeljkom i Četvrtkom: Od Aiše, radijjallahu anha, se prenosi da je rekla:
„Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, je gledao da posti Ponedjeljak i Četvrtak.“[6]
Bilježi se hadis također od Ebu Hurejre, radijjallahu anhu, da je Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao:
عن أبي هريرة : أن رسول الله صلى الله عليه و سلم قال: تُعْرَضُ الْأَعْمَالُ يَوْمَ الِاثْنَيْنِ وَالْخَمِيسِ فَأُحِبُّ أَنْ يُعْرَضَ عَمَلِي وَأَنَا صَائِمٌ.
„Allahu se predočaju djela Ponedjeljkom i Petkom pa ja želim (volim) da se moja djela Allahu predoče dok ja postim.“[7]
- Post dana Arefata i dana Ašure: Prenosi se hadis koji bilježi imam Muslim, rahimehullahu, da je Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, bio upitan o postu dana Arefata pa je rekao: „On je kefaret (otkup) za prošlu godinu i ono što preostaje (tu godinu).“
A također je upitan o postu na dan Ašure pa je kazao: „On je kefaret (otkup) za prošlu godinu.“
- Post mjeseca Muharema: U vjerodostojnoj zbirci hadisa od imama Muslima bilježi se hadis da je rekao Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem:
عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ - رضى الله عنه - قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- «أَفْضَلُ الصِّيَامِ بَعْدَ رَمَضَانَ شَهْرُ اللَّهِ الْمُحَرَّمُ وَأَفْضَلُ الصَّلاَةِ بَعْدَ الْفَرِيضَةِ صَلاَةُ اللَّيْلِ».
„Najbolji post nakon mjeseca Ramazana je post Allahova mjeseca Muharema, a najbolji namaz nakon obaveznog (Farza) je noćni namaz.“[8]
- Post mjeseca Ša'bana: U vjerodostojnim zbirkama hadisa od Aiše, radijjallahu anha, se prenosi da je kazala:
عَنْ عَائِشَةَ أُمِّ الْمُؤْمِنِينَ، أَنَّهَا قَالَتْ: كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: يَصُومُ حَتَّى نَقُولَ لاَ يُفْطِرُ، وَيُفْطِرُ حَتَّى نَقُولَ لاَ يَصُومُ، وَمَا رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم اسْتَكْمَلَ شَهْرًا قَطُّ إِلاَّ رَمَضَانَ، وَمَا رَأَيْتُهُ أَكْثَرَ صِيَامًا مِنْهُ فِي شَعْبَانَ.
„Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, bi postio tako da bi rekli da ne iftari, a tako bi često jeo da bi rekli da ne posti nikada. I nisam vidjela Allahova Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, da je upotpunio postom neki mjesec osim Ramazana. I nisam ga vidjela da više posti osim u mjesecu Ša'banu.“[9]
- Davudov post: Dan posta potom dan iftara.
عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرٍو - رضى الله عنهما - أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- قَالَ لَهُ «صُمْ أَفْضَلَ الصِّيَامِ عِنْدَ اللَّهِ صَوْمَ دَاوُدَ - عَلَيْهِ السَّلاَمُ - كَانَ يَصُومُ يَوْمًا وَيُفْطِرُ يَوْمًا».
Rekao je Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, Abdullah Ibn Amru, radijjallahu anhu: „Posti najbolji post kod Allaha – Davudov post, on je postio jedan dan a drugi dan iftario.“[10]
- Noćni namaza u svakoj noći godine: U vjerodostojnoj zbirci hadisa od imama Muslima bilježi se hadis:
عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ - رضى الله عنه - قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- «أَفْضَلُ الصِّيَامِ بَعْدَ رَمَضَانَ شَهْرُ اللَّهِ الْمُحَرَّمُ وَأَفْضَلُ الصَّلاَةِ بَعْدَ الْفَرِيضَةِ صَلاَةُ اللَّيْلِ».
„Najbolji post nakon mjeseca Ramazana je post Allahova mjeseca Muharema, a najbolji namaz nakon obaveznog (Farza) je noćni namaz.“
Također u vjerodostojnim zbirkama hadisa od imama Buharija i Muslima bilježi se hadis:
عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- قَالَ « يَنْزِلُ رَبُّنَا تَبَارَكَ وَتَعَالَى كُلَّ لَيْلَةٍ إِلَى السَّمَاءِ الدُّنْيَا حِينَ يَبْقَى ثُلُثُ اللَّيْلِ الآخِرُ فَيَقُولُ مَنْ يَدْعُونِى فَأَسْتَجِيبَ لَهُ وَمَنْ يَسْأَلُنِى فَأُعْطِيَهُ وَمَنْ يَسْتَغْفِرُنِى فَأَغْفِرَ لَهُ ».
„Naš Gospodar se spušta svake noći na dunjalučko Nebo u zadnjoj trećini noći te kaže: Ko će da me zamoli (pozove) pa da mu se odazovem, ko će da zatraži pa da mu dam, ko će da zatraži oprosta pa da mu oprostim.“[11]
Noćni namaz obuhvata sav dobrovoljan namaz i Vitr namaz. Najmanji vid Vitr namaza je da se klanja jedan rekat pa i više sve do jedanaest ili trinaest rekata.
- Pritvrđeni sunneti koji se klanjaju uz obavezne namaze: a njih je dvanaest rekata: 4 prije Podne namaza, 2 rekata poslije Podne namaza, 2 rekata poslije Akšam namaza, 2 rekata poslije Jacije namaza i 2 rekata prije Sabah namaza. Od Ummu Habibe, radijjallahu anha, se prenosi da je rekla: „Čula sam Allahova Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, da je rekao:
عَنْ أُمِّ حَبِيبَةَ زَوْجِ النَّبِىِّ -صلى الله عليه وسلم- أَنَّهَا قَالَتْ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- يَقُولُ « مَا مِنْ عَبْدٍ مُسْلِمٍ يُصَلِّى لِلَّهِ كُلَّ يَوْمٍ ثِنْتَىْ عَشْرَةَ رَكْعَةً تَطَوُّعًا غَيْرَ فَرِيضَةٍ إِلاَّ بَنَى اللَّهُ لَهُ بَيْتًا فِى الْجَنَّةِ أَوْ إِلاَّ بُنِىَ لَهُ بَيْتٌ فِى الْجَنَّةِ ».
„Nema niti jednog muslimana da klanja svakoga dana dvanest rekata dobrovoljnog namaza mimo farzova a da mu Allah neće sagraditi kuću u Džennetu.“[12]
- Duha namaz: Prenosi se od Ebu Hurejre, radijjallahu anhu, da je rekao:
عن أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ: أَوْصَانِي خَلِيلِي بِثَلَاثٍ لَا أَدَعُهُنَّ حَتَّى أَمُوتَ صَوْمِ ثَلَاثَةِ أَيَّامٍ مِنْ كُلِّ شَهْرٍ وَصَلَاةِ الضُّحَى وَنَوْمٍ عَلَى وِتْرٍ.
„Oporučio mi je moj prijatelj (Muhammed, sallallahu alejhi ve sellem) tri stvari, te da ih ne ostavim sve dok ne umrem: Tri dana posta u svakom mjesecu, Duha namaz i da ne spavam dok ne klanjam Vitr.“[13]
Također prenosi se hadis od majke vjernika Aiše, radijjallahu anha, da je rekla:
عَنْ عَائِشَةَ قَالَتْ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- يُصَلِّى الضُّحَى أَرْبَعًا وَيَزِيدُ مَا شَاءَ اللَّهُ.
„Allahov Poslanik je imao običaj da klanja Duha namaz četiri rekata a i povećao bi onoliko koliko bi Allah odredio (želio).“[14]
Neka je svaka hvala Allahu, subhanehu ve te'ala, s čijom blagodati završavaju se sva dobra djela! Neka je salavat i selam na Njegovog roba i poslanika Muhammeda, sallallahu alejhi ve sellem, na njegovu porodicu, supruge, potomke, sve ashabe i sve koji ih slijede u dobru do Sudnjega dana. Molim Te, Uzvišeni Allahu, da ovaj trud učiniš iskrenim radi Tvoga Plemenitog lica i da njime okoristiš Svoje robove. Slavljen neka si Ti, Gospodaru moj, i hvaljen. Nema istinskog boga osim Tebe. Od Tebe oprosta tražim i Tebi se kajem.
[1] Musned Šihab 1/425
[2] Imam Muslim 3/169
[3] Imam Muslim 3/167
[4] Sahih Imama Buharia 3/51
[5] Sunen Tirmizi hadis Hasen
[6] Tirimizi, hadis Hasen
[7] Sunen Tirmizi 3/122
[8] Bilježi imam Muslim 3/169
[9] Sunen Sugra 1/434
[10] Sahih Muslim 3/166
[11] Sahih Muslim 2/175
[12] Sahih Muslim 2/161
[13] Sahih Imama Buharia 3/51
